2022'ye bakış
Sene sonu yapılan ‘best of’ listelerini bugüne kadar hep uzaktan takip ettim ve sonunda ben de kendi listemle yığına ek yapmak istedim. Amacım hem beğendiklerimi paylaşmak hem de geçmiş yıl yaptıklarımı hatırlamak, değerlendirmek.
Aşağıda 2022 yılı içinde okuduklarım, izlediklerim, dinlediklerim ve oynadıklarım arasından hazırladığım bir seçkiye eşlik eden kısa incelemeleri bulacaksınız. Bu listenin farkı, aralarında 2022‘de çıkan işler olmasına rağmen ciddi bir kısmının daha önceki senelere ait olması. Umarım aralarında size hitap eden şeyler bulabilirsiniz.
Başlıyorum.
bilgi — OpenBilgi
Öncelikle kişisel bir duyuruyla başlamak istiyorum. 2022'de, bir süredir üzerinde çalıştığım hobi projem bilgi’yi açık kaynak olarak GitHub’a yükledim. Daha önce herkese açık şekilde paylaştığım küçük kod parçaları olmuştu ancak OpenBilgi gibi tamamlanmış ve yayına hazır bir projeyi ilk defa herkesin erişimine açtım. Quiz/trivia/bilgi yarışması türündeki oyunun koduna aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilir, sağını solunu gönlünüzce kurcalayabilir ve eğer isterseniz, kendi sorularınızı hazırlayıp yayınlayabilirsiniz. Daha detaylı bilgiye aşağıda yer alan GitHub bağlantısından ulaşabilirsiniz.
Öncesinde oynamak isterseniz Google Play’de bulabilirsiniz.
https://play.google.com/store/apps/details?id=io.sleepybug.bilgi
Kitaplar
Aşağıdaki kitapların bir kısmını okudum bir kısmını da sesli kitap olarak dinledim. İlk defa 2021'de sesli kitap dinlemeye başlamış ve memnun kalmıştım. Tamamen geçişi mümkün görmesem de bazı kitaplar için oldukça hoşuma gittiğini söylemem lazım. Romanları sesli kitap olarak dinlemeye halen hazır değilim. Hayal gücünü çalıştırmak için o ortamı oluşturmak ve biraz sakinleşmek şart. Ancak söyleşiler, bir de seslendirmeye özen gösterildiyse akıp gidiyor :)
Listeye geçelim.
Gündüz Vassaf — Cehenneme Övgü: Gündelik Hayatta Totalitarizm: Herkesin kesinlikle okuması ve bahsi geçen konular üzerine fikir yürütmesi gerektiğini düşünüyorum. Aynı fikri paylaşmayabilirsiniz ancak bu konular üzerine kafa yormanın kişisel ve toplumsal olarak çok faydalı olacağını düşünüyorum. Umuyorum bu sene içinde yazarın devam niteliğindeki kitabı Cennetin Dibi — Modern Zamanlarda Eğlencelik Hayat’ı da okuyacağım.
Vladimir Bartol — Fedailerin Kalesi Alamut: Assassin’s Creed serisini çok seven birisi olarak oyuna ilham veren kitap olarak adını duyduğumda koşa koşa almaya gitmiştim ama nedense 2022'ye kadar okumadım. Ertelediğime çok pişman oldum. Önce kitabı hemen arkasından da serinin ilk oyununu oynayın derim. Kitabı zamanında okusaydım öyle yapardım :)
Ek öneri olarak da yine bu seneye kadar beklettiğim, aynı dönemi farklı bir yönden görmenin keyfini yaşatacak Amin Maalouf — Semerkant’ı önerebilirim. Oradan da kitapta adı geçen diğer kitaplarla keyfi katlamak mümkün: İbn Sina / İbn Tufeyl — Hay bin Yakzan ve Ömer Hayyam — Rubailer.
Not: Semerkant ve Alamut’u arka arkaya okumanın iyi bir fikir olduğunu düşünmüyorum. Zamanın ve olayların örtüştüğü yerlerde farklı anlatımlar mevcut. Bu durum benim için her şeyin birbirine girmesine neden oldu. Sadece bu sebepten önümüzdeki yıllarda tekrar okumayı düşünüyorum.
Ahmet Ümit — Elveda Güzel Vatanım: Daha önce Aşkımız Eski Bir Roman’ı okumuş ve Ahmet Ümit’in niye bu kadar övüldüğünü anlamamıştım. Ancak Elveda Güzel Vatanım fikrimi tamamen değiştirdi. Tarihi roman okumayı seviyorsanız ve özellikle İttihat ve Terakki dönemine merakınız varsa hiç zaman kaybetmeyin.
Aynı dönemde, benzer bir anlatıma sahip başka roman olup olmadığını henüz araştırmadım. Ancak, döneme dair bu sene okumayı düşündüğüm kitaplar şu şekilde: Kâzım Karabekir — İttihat ve Terakki Cemiyeti, Talât Paşa’nın Anıları.
Stephen Richard Witt — Bedava Müzik: Bir mucit, bir patron ve bir hirsiz müzik endüstrisini nasil altüst etti? — O dönemi yakalamış ve yaşamış birisi olarak eksiklerine(Metallica?) rağmen sevdiğim bir kitap oldu. Tabii tüketici olarak daha çok bu işin haberlere yansıyan belki biraz da magazinsel kısımlarını biliyordum. Kitaptan bu işin yapımcı şirketler ve albüm basım tarafıyla ilgili de bilgi sahibi oldum. Konuyu önceden detaylı araştırdıysanız belki yeni bir şey bulamayabilirsiniz ancak benim gibi sadece yaşayıp geçtiyseniz birçok şey öğrenmeniz mümkün.
Bunun üzerine TPB AFK: The Pirate Bay Away from Keyboard’u tavsiye ederim(YouTube). Tempo olarak biraz ağır kalsa da korsan müzik dağıtımının belki de en önemli aktörü Pirate Bay’e karşı açılan davayı ve bu sırada ekibin yaşadıklarını izleme şansı veriyor.
Çerezlik olarak da Spotify’ın hikayesini anlatmaya çalışan The Playlist dizisini önerebilirim. Şahane değil ama konunun güncel durumunu aktarması bakımından değerli bir yapım.
David L. Craddock — Dungeon Hacks: How NetHack, Angband, and Other Roguelikes Changed the Course of Video Games — bilgi’yi geliştirirken bana ilham veren makalelerden çıktığım yolda ulaştım bu kitaba. Roguelike ve RPG türündeki birçok yapımın çıktığı ve geçtiği yolları detaylandırması açısından çok değerli buluyorum. Bunun üstüne bir de Stay Ahile and Listen: How Two Blizzards Unleashed Diablo and Forged an Empire koyunca mis gibi oluyor.
Oyunlarda kaybolmak için yukarıdakilere ek olarak Masters of Doom: How Two Guys Created an Empire and Transformed Pop Culture, Jason Schreier — Reset At ve High Score(mini dizi) tavsiye ederim. Bu sene oyun oynamaktan çok bunlara zaman ayırdım sanırım :)
Meraklısına:
Cevad Prekazi, Onur Bayrakçeken — Prekazi Vurdu, Gol Oldu! — Söylediği her şeye katılmak mümkün değil belki ama dürüstlüğüne hayran kaldım. Ortaya güzel bir spor kitabı çıkmış.
Selçuk Aydemir — Evrak Kürek: Sektörden Arkadaşlara Giriş 101 — Tiyatro, sinema sektörüne giriş amaçlı yazılmış ancak yazarın eğlenceli diliyle herkese hitap edecek hale gelmiş. Dinlerken çok keyif aldım. Sektörle ilginiz olmasa bile ilginizi çekebileceğini düşünüyorum. Oradan da yazarın diğer kitaplarına geçebilirsiniz.
Filmler
Kurak Günler — Gündem olması sebebiyle merak edip gittim. Açıkçası beklentim çok yüksek değildi, ters köşe oldum. Her yerde zaten çok konuşuldu ancak filmle ilgili çok araştırma yapmadan izlemenin ve kendi çıkarımlarınızı yapmanın çok daha değerli olduğunu düşünüyorum.
Interstellar — Yıllarca erteledim ama bu yıl Netflix’te son izleme tarihi uyarısını görünce yapıştım yakasına! Yetmedi, bir de sinemada izlemediğim ve bu kadar sene ertelediğim için üzüldüm. Bambaşka bir deneyimdi.
Uzay teması üzerinden devam etmek isteyenlere ise yine bu yıl izlediğim Gravity’i önerebilirim.
Knives Out — Agatha Christie ve Arthur Conan Doyle(Sherlock Holmes) kitaplarındaki atmosferi seviyorsanız bu film size göre. İzlerken aynı keyfi aldığımı söyleyebilirim.
Yine benzer bir yolu takip eden Enola Holmes serisini de öneririm. Keyifli bir Sherlock Holmes yorumu olmuş. Şans verin derim.
Sully — Bu sene izlerken etkilendiğim filmlerden bir diğeri. Getirdikleri bakış açısı ve anlatım da ayrıca hoşuma gitti.
Biraz da nostalji…
Top Gun: Maverick — Aslında güncel bir film olması sebebiyle üstteki listeye dahil olmalı fakat Top Gun’ın devamı olduğu için buraya attım :) Hareketin eksik olmadığı, hem ilk filme selam çakan hem de nostaljiye sırtını dayamak yerine ufak detaylarla hikayeyi bağlayan özenli bir yapım. Tom Cruise belli ki bir süre daha aksiyon sinemasını sürüklemeye kararlı.
John Malkovich Olmak — Çok ilginç kafası olan bir yapım. Daha önce izlesem muhtemelen anlamazdım. Doğru zamanı tutturdum bence.
Şeytan’ın Avukatı — Dalga Dublaj Takımı yüzünden benim yaş grubumda ciddiyetini biraz kaybetmiş bir filmdir. Malum sahnede o seslendirme aklıma geldi ve konsantre olmakta baya zorlandım, yalan yok :D Neyse ki ondan sonra kaptırdım gittim. Sonu biraz daha güzel bağlanabilirmiş ama bu haliyle de güzeldi. (Buraya güncel yapımlardan Constantine ve Lucifer’i eklemezsem eksik kalır.)
Avukat demişken de bu sene izlediğim Michael Clayton’ı anmamak olmaz. Duruşma filmleri kadar etkileyici bir ortam yok ancak gerçekçiliğiyle etkilemeyi başarıyor.
Belgeseller
The Trial of the Chicago 7 — Aslında bu filmin yeri burası değil :) Sorun şu ki, başka nereye koyacağımı da tam bilemedim. Gerçek bir olaydan yola çıkarak kurgulanmış tarihi bir drama tanıklık ediyoruz. Kadro iyi, hikaye sürükleyici. Beni etkileyen filmlerden oldu bu sene.
Black, Not Gray: Ankara Rocks! — Ankara’nın rock ve metal sahnesine dair keyifli bir belgesel. Birçok yerde “keşke daha çok çekim olsaymış elimizde” diyeceksiniz ancak bu müziğe tutkunsanız kaçırmadan izleyin.
Diego Maradona — Efsanenin Napoli günlerine odaklanmış kapsamlı bir belgesel. Maradona’nın hayat hikayesine vakıf olmayan birisi olarak çok şey öğrendim.
Geç ekleme: FIFA Uncovered — Propaganda dozumuzu verip yollayacaklar gibi başlayan fakat tavrını önemli detaylarla gösteren bir yapım. Futbolun tepesinde neler döndüğünü belgelemesi açısından önemli.
Diziler
After Life — Üç sezon boyunca izleyiciyi yavaş yavaş yükseltip bir anda yere çalıyor. Kaç kere boğazımın düğümlendiğini, toparlanmakta zorlandığımı hatırlamıyorum.
Ton ve ortam olarak benzemiyor ancak bahsetmeye değer gördüğüm için eklemek istedim: Cezailer. Çok ciddi bir beklentim olmadan izlemeye başladım ve baya keyif aldım. The Office kadar olmasa da mockumentary tarzı ve sıra dışı konusuyla içine çekmeyi başarıyor.
Andor — 2022'de çıkan en iyi işlerinden biri. Star Wars serisini bilmeseniz bile rahatlıkla izleyebileceğiniz, sürükleyici hikayesi ve bunu çok iyi işlemesiyle öne çıkan bir yapım. Bazı benzerlikler bizim için can sıkıcı…
Konu olarak Andor’a yakın bir dizi arayanlara Colony’i önerebilirim. Maalesef hikaye tamamlanmadan dizi iptal edilmiş ancak yayındaki sezonlar izlemeye değer.
Star Wars’un özellikle prequel dönemini sevenlere ise yine bu yıl yayınlanan Tales of the Jedi’ı önermek istiyorum. Daha önce görmediğimiz kısımlara küçük hikayeler ekleyerek tanıdığımız karakterleri ve bildiğimiz olayları detaylandırıyor.
Upload — İlk sezon biraz çerezlik olsa da ikinci sezon çıtayı yükselttiklerini söylemem lazım. Devamı nereye gider bilmiyorum ama böyle devam ederse yakında ses getirmeye başlar.
The Way of the Househusband — Bu sene en çok güldüğüm şey olabilir. Ev erkeğinin hali her yerde aynıymış diyerek tavsiye ediyorum.
Anime önermişken bir de çizgi film önereyim: The Legend of Vox Machina. Biraz karanlık bir çizgi film oluşu ve DnD mekaniklerini yansıtma şekli çok hoşuma gitti.
Borgen — Danimarka’nın siyasi gündemi bize göre çıtır çerez kalıyor ama o kısma alışırsanız incelikli siyasete, uzlaşıya, demokrasiye ne kadar hasret kaldığımızı görüp üzülmeniz olası. Son sezonda(Netflix’teki adıyla Power & Glory) gündemin biraz daha sertleşmesiyle seriyi zirvede tamamladıklarını söyleyebilirim. House of Cards’ın “tek kişilik şov” tadında ilerleyen yapısı sarmadıysa onun yerine Borgen’i öneririm.
Oyunlar
Tüm platformlara baktım ancak görünen o ki 2022‘de çok fazla oyun oynamamışım. Yine de oynadıklarımdan oldukça memnun kaldığımı söyleyebilirim. İlk 3 şu şekilde:
Unepic — Çok yakında bitirmeyi umuyorum. Metroidvania türünü sevenlerin şans vermesi gerektiğini düşünüyorum.
Fall Guys — Eskiden televizyonda Wipeout’taki oyunları nasıl keyifle izlediysem, bu oyunu oynarken de benzer bir keyif alıyorum. Kısa süreli oynanışa imkan tanıması güzel ama hırs yaptıkça bu sürenin uzaması biraz şey… :D
Orwell — Fikir ve mekanik anlamında hoşuma giden bir oyun oldu ancak verdiğim kararların oyuna bir etkisi var mı yoksa ben çok ufak kararlardan büyük etkiler mi bekliyorum bilemedim. Umarım oyunun sonunda bu merakımı giderebilirim.
Müzik
Bu sene dinlediklerim arasında beğendiğim bir sürü şarkı var ancak aklıma gelen ilk albüm: Blind Guardian — The God Machine. A Night at the Opera albümünden beri bu albümü bekliyordum diyebilirim. Aradaki üç albümü hiç beğenmediğimi söylersem yalan olur tabii ki ama hep biraz daha iyisini bekliyordum. İşte bu albüm daha iyisi.
Beklemediğim yerden vuran ise In Flames’in Foregone, Pt. 1 EP’si oldu. Albüm henüz çıkmasa da umut verir nitelikte. Come Clarity’den beri çıkardıkları albümlere pek ısınamamıştım. Ancak bu EP benim sevdiğim döneme dair işaretler veriyor. Hoşuma gitti.
Genelde dinlediğim türlerin dışında keyif aldığım albümler şu şekilde: Nick Johnston — Remarkably Human ve Yusuke Hirado — Speak Own Words.
2023'e bakış
bilgi — OpenBilgi: Yıl içinde umarım İngilizce soruları ve aklımdaki birkaç mekaniği daha oyuna ekleyebilirim. Bunları yaptıktan sonra da oyunu itch.io ve Game Jolt üzerinden yayınlayabilirim.
Kitaplar: Liste çok uzun. Hem önceden kalanlar hem bu sene kitaplığa eklenenler beni bekler.
Filmler: İzlenecek dizi de film de bitmez. Ancak, bu yığının içinde öne çıkanlar şöyle: Glass Onion: A Knives Out Mystery, Pirates of the Caribbean, Prey, Sound of Metal ve Yaparsın Şekerim!
Diziler: Devam eden serilerden Reacher ve Upload’u merakla bekliyorum. Ayrıca Mythic Quest ve The Way of the Househusband’ın yeni bölümleri gelmişken onları da araya kaynatırım :) Bunlara ek olarak Castlevania ve Ayak İşleri’ni izlemeyi düşünüyorum.
Oyunlar: En başta Unepic ve Orwell’i bitirmek istiyorum. Daha sonra Doom(evet!), Doom 64(yep!), Disco Elysium ve çok uzun bir aranın ardından tekrar dostlarla Valheim oynamak istiyorum.
Müzik: Dinlenecek çok şey var ama şimdilik Megadeth, Alter Bridge ve Slash’in son albümü öne çıkıyor. Tabii çıkarsa In Flames’in albümünü de bir denerim.
